بازیافت ظروف یکبار مصرف؛ مدت زمان تجزیه ظروف پلاستیکی

لیوان‌های کاغذی و پلاستیکی، ظروف یکبار مصرف غذاخوری و میوه‌خوری، قاشق و چنگال‌های پلاستیکی و…، گرچه بسیار بی‌ارزش به نظر می‌رسند، اما تصور کنید فقط در کشور ما چه تعداد از این وسایل هنگام اعیاد و روزهای عزاداری، مهمانی‌ها، عروسی‌ها و دیگر مراسم مصرف می‌شوند؟ حتماً در دوران تحصیل خوانده‌اید که منابع موجود روی زمین محدود هستند و باید از آنها به نحو احسن استفاده کنیم! همین امر باعث شده امروزه، موضوع بازیافت به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بشر تبدیل شود. از این رو در این مقاله از بایدا، به بررسی موضوع بازیافت ظروف یکبار مصرف می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

ظروف یکبار مصرف چیست؟

موضوع بازیافت ظروف یکبار مصرف را با معرفی ویژگی‌های این محصولات آغاز می‌کنیم. ظروف یکبار مصرف پلاستیکی از رزین‌های پلاستیکی ترکیب شده و با بعضی مواد افزودنی ساخته می‌شوند. این افزودنی‌ها موادی شیمیایی هستند که می‌توانند عملکرد پلاستیک را با افزایش انعطاف‌پذیری یا بهبود ظاهر فیزیکی آن بهبود بخشند. در مورد ماده اصلی سازنده‌ی ظروف، کد شناسایی معمولاً قسمت زیرین برخی از ظروف وجود دارد که به شما امکان می‌دهد بدانید آن ظرف از چه پلاستیکی ساخته شده است. در اینجا معنای کدها ذکر شده است:

• کد 1: پلی‌اتیلن ترفتالات (PET)
• کد 2: پلی‌اتیلن با چگالی بالا (HDPE)
• کد 3: پلی‌وینیل کلراید (PVC)
• کد 4: پلی‌اتیلن با چگالی کم (LDPE)
• کد 5: پلی‌پروپیلن (PP)
• کد 6: پلی‌استایرن (PS)
• کد 7: پلی‌کربنات (PC) و سایر پلاستیک‌ها

با افزایش سطح آگاهی جوامع مختلف، امروزه بسیاری از مشتریان خواستار ردپای کمتری از کربن و مواد شیمیایی در رستوران‌های زنجیره‌ای یا محلی منطقه خود هستند و بدین‌ترتیب صنعت خدمات غذایی به شدت بر سبز شدن تمرکز دارد. سبز شدن، استعاره‌ای از استفاده از انواع ظرف گیاهی به جای استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی است.

اداره یک مؤسسه پایدار و سازگار با محیط زیست، نه فقط یک جایگاه متمایز برای بازاریابی شما، بلکه یک استاندارد جدید جهانی است. چه شما یک رستوران بیرون‌بر، کسب‌وکار کترینگ، فست‌فود و… را اداره کنید یا فقط یک مهمانی بزرگ برگزار ‌نمایید، مهم است که محصولات زیست تخریب‌پذیر و کمپوست‌پذیر را به مشتریان و مهمانانتان عرضه کنید. از بشقاب‌ها و کاسه‌ها گرفته تا لیوان‌های کوچک که اثری از مواد شیمیایی در مراحل ساخت و تولید آنها استفاده نشده باشد؛ به این گروه از انواع ظرف یکبار مصرف، ظرف یکبار مصرف گیاهی گفته می‌شود.

ویژگی‌های ظروف یکبار مصرف

مهم‌ترین دغدغه در مورد ظروف یکبار مصرف پلاستیکی، میزان امنیت و بهداشت آنها برای نگهداری از مواد غذایی مختلف است. این موضوع به این وابسته است که از هر ظرف برای نگهداری چه چیزی استفاده شود، مانند غذای داغ، غذای سرد یا غذایی که باید در مایکروویو قرار گیرد.

محققان توصیه می‌کنند مصرف‌کنندگان باید ظرف یکبار مصرف مناسبی را برای استفاده‌ی مورد نظر خود انتخاب کنند و این توصیه در مورد ظروف قابل استفاده مجدد نیز صادق است؛ یعنی اگر ظرف شما قرار است به طور مداوم گرم شود، باید از ظرف گیاهی مقاوم که در فرایند تولید آن هیچ‌گونه مواد شیمیایی به کار نرفته باشد، استفاده نمایید.

این در حالی است که اگر ظروف پلاستیکی یکبار مصرف در فریزر قرار داده شوند، به احتمال زیاد ترک می‌خورند، زیرا برای کار در دماهای پایین طراحی نشده‌اند. همچنین اگر در ظروف یکبار مصرف پلاستیکی مواد غذایی داغ بریزید، ممکن است پلاستیک را در خود حل کرده و باعث مسمومیت غذایی شوند.

جز این، همان‌طور که می‌دانید تجزیه پلاستیک در طبیعت به کندی صورت می‌گیرد. بنابراین بازیافت ظروف یکبار مصرف پلاستیکی اهمیت بسیار زیادی دارد، زیرا اگر این پلاستیک‌ها به صورت مناسب بازیافت نشوند، علاوه بر هدر رفتن مواد شیمیایی فراوانی که در ساخت آنها مورد استفاده قرار گرفته‌اند، آلودگی زیست محیطی شدیدی هم به وجود خواهد آمد.

امروزه هزینه‌های دفع صحیح زباله در شهرهای بزرگ به یکی از بزرگ‌ترین معضلات شهرداری‌ها و ادارات محیط زیست تبدیل شده است و با این وجود، هر ساله زمین‌های بزرگی اطراف شهرها به دلیل دفع نادرست زباله‌ها از بین رفته و غیرقابل سکونت یا غیرقابل کشت می‌شوند. بنابراین هر ظرف پلاستیکی یکبار مصرف از لحظه‌ی تولید تا لحظه‌ای که وظیفه خود را انجام داده و از آن به عنوان زباله یاد می‌شود، هزینه‌ی هنگفتی را از نظر مالی و زیست محیطی روی دست بشر می‌گذارد!

بازیافت ظروف یکبار مصرف پلاستیکی امری است که در سال‌های گذشته به عنوان راه‌حلی برای کاهش این هزینه‌ها مورد استقبال قرار گرفته است. در واقع از آن‌جا که پلاستیک تقریباً در طبیعت تجزیه نمی‌شود، هیچ راه‌حل مناسبی به جز بازیافت و استفاده مجدد از آن وجود ندارد. از پلاستیک بازیافتی می‌توان در صنایع مختلفی که از نظر بهداشتی اهمیت کمتری دارند، استفاده نمود. بدین‌ترتیب مثلاً برای ساخت یک تشت حمام، به جای استفاده از مواد پتروشیمی گران‌قیمت، می‌توان پلاستیک بازیافتی را با هزینه‌ی بسیار کمتری مورد استفاده قرار داد و از این طریق، به حفظ محیط زیست نیز کمک نمود.

اما راه‌حل دوم چیست؟ به جای صرف اینهمه هزینه، چرا تا جای ممکن از ظروف یکبار مصرف گیاهی، مثل لیوان و ظروف گیاهی تولید شده از باگاس استفاده نکنیم؟ البته قبول داریم که نمی‌توان تمام ظروف یکبار مصرف پلاستیکی را با نمونه‌های گیاهی جایگزین کرد (مثلاً بطری آب معدنی)، اما ظروف گیاهی به دلیل زیست‌ تخریب‌پذیر بودن، با دفن شدن در خاک در مدت کوتاهی تجزیه شده و به کود مغذی گیاهان تبدیل می‌شوند. همچنین با استفاده از ظروف غذاخوری سازگار با محیط زیست، خطر بلعیدن مواد شیمیایی سمی را از بین خواهید برد.

به خاطر داشته باشید در صورت قرار دادن ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در مایکروویو، خطر ترشح سموم سرطان‌زا و بلع آنها نیز وجود دارد. این در حالی است که بسیاری از بشقاب‌های دوستدار محیط زیست و تولید شده با خمیر ویرجین، فاقد مواد شیمیایی هستند؛ به این معنی که می‌توانید آنها را بدون انتشار مواد شیمیایی در مایکروویو قرار دهید. علاوه بر این، ورق‌های کاغذی برخلاف پلاستیک، پس از رهاسازی و دفع در طبیعت، مواد یا گازهای شیمیایی از خود منتشر نمی‌کنند.

بیشتر بخوانید: چرا باید استفاده از ظرف گیاهی را جدی بگیریم؟

مدت زمان تجزیه‌پذیری

طبق گفته کارشناسان محیط زیست، یک ظرف پلاستیکی می‌تواند برای هزاران سال روی زمین باقی بماند و تجزیه نشود! از این بدتر، ایران جزو 5 کشور اول دنیا در زمینه استفاده از پلاستیک است. پس همان‌طور که می‌بینید، بازیافت ظروف یکبار مصرف برای کاهش آلودگی محیط زندگی ما اهمیت فراوانی دارد. از آن طرف، یک ظرف یکبار مصرف گیاهی عرض مدت کوتاهی به طور کامل تجزیه شده و به خاک باز می‌گردد و از این رو در طولانی مدت هیچ تأثیر مخربی برای محیط زیست نخواهد داشت.

بازیافت ظروف یکبار مصرف

بازیافت ظروف یکبار مصرف پلاستیکی بسته به نوع پلاستیکی که از آن ساخته شده‌، تفاوت‌هایی با یکدیگر دارد. متأسفانه امروزه به دلیل عدم نمادگذاری مناسب در بسته‌بندی‌های پلاستیکی و موانع فنی زیادی که در این راه وجود دارد، فقط حدود 10% از پلاستیک‌های ضایعاتی بازیافت می‌شوند. همچنین در مقایسه با بازیافت سودآور فلزات، بازیافت پلاستیک‌ها به دلیل چگالی پایین و سود کمتری که در این کار وجود دارد، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.

با این حال با توجه به مدت زمان طولانی تجزیه‌پذیری پلاستیک در طبیعت که می‌تواند تا هزاران سال طول بکشد و همچنین با توجه به روبه اتمام بودن منابع زیرزمینی نفت و گاز که خوراک اصلی صنایع پتروشیمی هستند، امروزه در کشورهای پیشرفته و صنعتی توجه فراوانی روی بازیافت ظروف یکبار مصرف پلاستیکی وجود دارد. به طور کلی 3 روش برای بازیافت پلاستیک وجود دارد که عبارتند از:

• بازیافت مکانیکی
• بازیافت شیمیایی
• بازیافت انرژی

مواد پلاستیکی باید از نظر جنس و رنگ از یکدیگر تفکیک شده و پس از شستشو و طی چند مرحله‌ بازیافت ‌شوند. عدم بازیافت اصولی پلاستیک و مخلوط کردن جنس‌های مختلف پلاستیکی با یکدیگر، می‌تواند منجر به تولید محصول بازیافت شده‌ی بی‌کیفیت شود. بنابراین مرحله جداسازی پلاستیک‌ها اهمیت زیادی دارد و چه بهتر که ما مردم به عنوان بخشی از این اجتماع، اولا استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی را ممنوع کرده و از ظروف گیاهی استفاده کنیم و ثانیاً در صورت استفاده از ظروف پلاستیکی و جهت تسهیل امر بازیافت، کار جداسازی زباله‌های پلاستیکی را از منزل خود آغاز کنیم.

به پایان مطلب بررسی بازیافت ظروف یکبار مصرف می‌رسیم. همان‌طور که دیدیم، ظروف یکبار مصرف پلاستیکی برای محیط زیست مضر هستند و در صورت استفاده‌ی نادرست از این ظروف برای غذاهای مختلف (سرد، گرم و…)، امکان آسیب به بدن نیز وجود دارد، زیرا برخی مواد پلاستیکی در مواجهه با گرما خاصیت خود را از دست می‌دهند و ممکن است پلیمرهای آنها در غذای گرم حل شوند. این در حالی است که استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهی تولید شده با خمیر باگاس، ضرری به محیط زیست وارد نکرده و خطری برای سلامت انسان ندارند.

منبع ++++